عدم توجه به خطرات و نکات ایمنی در حین کار درون منهول ها باعث رخ دادن اتفاقات ناگواری می‌شود. در حالی که می‌توان با داشتن تجهیزات مناسب و رعایت احتیاط از وقوع حوادث جلوگیری کرد. به عنوان مثال در دو حادثه مشابه در آذر و دی ماه 1396 در اصفهان در مجموع 8 کارگر که در حال رفع گرفتگی شبکه فاضلاب بودند به دلیل عدم توجه به این نکات و نداشتن تجهیزات مناسب دچار حادثه شدند که متاسفانه 5 نفر از آنان جان خود را از دست دادند. این‌گونه حوادث لزوم رعایت ایمنی و توجه به خطرات مرتبط با منهول ها را بیشتر نمایان می‌سازد.
خطرات مرتبط با کار در منهول ها:
- سقوط
- خطرات جوی
- خطرات ناشی از بلند کردن دریچه
- غرق شدن
- خطرات ناشی از محیط اطراف (ترافیک)
1- سقوط در منهول
جهت رفتن به داخل منهول توسط کارگر، می‌توان از روش‌های ذیل بهره برد:
- استفاده از نردبان
- استفاده از کمربند پاراشوتی و طناب بهمراه سه پایه نجات یا جرثقیل
همچنین جهت جلوگیری از سقوط عابران به درون منهول باز می‌توان موارد زیر را استفاده کرد:
- استفاده از دریچه ثانویه مشبک
- استفاده از گاردریل قابل حمل بر روی ورودی منهول
- استفاده از علائم خطر در اطراف منهول
استفاده از سه پایه نجات به همراه کمربند مخصوص جهت ورود به منهول
2- خطرات جوی هنگام کار در منهول
خطرات جوی شامل موارد ذیل است:
- کمبود اکسیژن درون منهول
- انباشت گازهای سمی درون منهول
- انباشت گازهای قابل اشتعال درون منهول
از آنجا که شبکه فاضلاب محل انباشت انواع گازهای سمی و قابل اشتعال است لازم است بر روی دریچه منهول قبل از ورود یک سوراخ تعبیه کرد تا به وسیله دستگاه الکتورگاز غلظت گاز داخل منهول بررسی شود و در صورت نیاز کارگر با کپسول اکسیژن به درون منهول برود.
نمونه دستگاه الکتور گاز
3- خطرات ناشی از بلند کردن دریچه منهول
در صورت بلند کردن دریچه منهول با دست خطرات ذیل کارگر را تهدید می‌کند:
- افتادن دریچه بر روی پا
- گیر کردن انگشت دست زیر دریچه
- وارد شدن فشار به کمر به دلیل سنگینی دریچه
به همین منظور استفاده از تجهیزات مخصوص برداشتن دریچه الزامی است.
بلند کردن دریچه منهول با تجهیزات مناسب
4- غرق شدن درون منهول
به منظور رفع انسداد شبکه فاضلاب لازم است کارگر از طریق منهول به لوله فاضلاب دسترسی داشته باشد.
خطرات ناشی از رها شدن آب جمع شده در پشت محل انسداد فاضلاب ممکن است باعث غرق شدن کارگر درون منهول شود. بدین منظور می‌توان از توپی‌های انسداد استوانه‌ای در بالادست محل انسداد استفاده نمود.
نمونه توپی انسداد استوانه ای
5- خطرات ناشی از محیط اطراف (ترافیک)
در صورت کار درون منهول هایی که در محل عبور و مرور وسایل نقلیه می‌باشد، بایستی به موارد ذیل توجه کرد:
- اطراف منهول با علائم ترافیکی بسته شود.
- برنامه کاری در ساعات شلوغی مسیر نباشد.
- در صورت نیاز اطراف منهول وسایل نقلیه سنگین قرار گیرد.
علامت خطر سقوط در منهول
مقدمه
کار در منهول یکی از مسائل حیاتی در حوزه بهداشت و ایمنی در محیط کار است که نیازمند شناخت عمیق از خطرات آن است. منهول‌ها به دلیل محدود بودن فضا و شرایط ویژه، می‌توانند خطرات جدی برای کارکنان ایجاد کنند که بدون مدیریت صحیح می‌تواند منجر به حوادث جدی شود.
کاربردهای منهول
منهول‌ها در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، ساختمان‌سازی، کشاورزی و حتی زمین‌کنترل کاربرد دارند. هر یک از این صنایع خطرات منحصر به فردی را برای کارکنان در منهول‌ها ایجاد می‌کنند که نیازمند اقدامات پیشگیری جدی است.
مطالعات آماری از حوادث
بر اساس گزارشات و مطالعات مختلف، حوادث در منهول‌ها به دلیل عدم ایمنی و نقص در اقدامات پیشگیری، به یکی از پرخطرترین وضعیت‌های کاری تبدیل شده‌اند. آمار نشان می‌دهد که درصد زیادی از حوادث مرگبار در محیط کار به علت حوادث در منهول‌ها رخ می‌دهد.
فهم انواع خطرات کار در منهول
- خطرات فیزیکی
فشار بالا، دماهای بیش‌اندازه، و فضای محدود باعث می‌شوند که کارکنان در معرض خطرات فیزیکی جدی قرار بگیرند. به طور مثال، برخوردهای اتومبیل با سرویس‌های فنی در منهول‌ها می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی جدی شود. - خطرات شیمیایی
استفاده از مواد شیمیایی خطرناک در منهول‌ها می‌تواند به سمیت کارکنان منجر شود. برخی از مواد شیمیایی ممکن است در فضای بسته ازاد شوند و خطرات جدی را برای سلامتی ایجاد کنند. - خطرات بیولوژیکی
وجود ارگانیسم‌های میکروبی در منهول‌ها می‌تواند به انتقال بیماری‌های عفونی منجر شود. این خطر به خصوص در مناطق با دما و رطوبت بالا تشدید می‌شود. - خطرات ایمنی
عدم وجود دسترسی سریع به کمک، وجود موانع در مسیر خروج، و شرایط نامطلوب نوری از جمله خطرات ایمنی در منهول‌ها هستند که باید به دقت مدیریت شوند.
عوامل مؤثر بر خطرات کار در منهول
- نقش تجهیزات ایمنی
استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب مانند ماسک‌های تنفسی، لباس‌های محافظ، و سیستم‌های تهویه مطمئن می‌کند که کارکنان در منهول‌ها در مقابل خطرات فیزیکی و شیمیایی محافظت شوند. - تأثیر شرایط کاری
شرایط محیطی مانند دما، فشار، و نور می‌توانند به طور مستقیم بر خطرات کار در منهول‌ها تأثیر بگذارند. بهینه‌سازی این شرایط با استفاده از فناوری‌های مناسب می‌تواند خطرات را به حداقل برساند. - تأثیر عدم آموزش مدیریتی
کارکنانی که آموزش‌های کافی در زمینه ورود و خروج از منهول‌ها، استفاده از تجهیزات ایمنی، و شناخت خطرات ندارند، در معرض خطرات بیشتری قرار می‌گیرند. آموزش مناسب می‌تواند به کاهش حوادث کمک شایانی کند.
راه‌حل‌ها برای کاهش خطرات
- استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب
تأمین و استفاده از تجهیزات ایمنی مطمئن می‌کند که کارکنان در هنگام ورود به منهول‌ها در مقابل خطرات محافظت شوند. این شامل لباس‌های مخصوص، کفش‌های ضدلغز، و سیستم‌های تهویه می‌شود. - آموزش مناسب کارکنان
آموزش‌های دوره‌ای در زمینه شناخت و مدیریت منهول‌ها برای تمام کارکنان اجباری است. آموزش در مورد استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی، اقدامات اضطراری، و شناخت خطرات به کاهش حوادث کمک می‌کند. - مرور دوره‌های ایمنی
بازبینی دوره‌های آموزشی و ایمنی به صورت دوره‌ای و مداوم از اهمیت بالایی برخوردار است. تکرار و به‌روزرسانی دانش کارکنان در مورد خطرات و راه‌حل‌های آنها می‌تواند از ایجاد حوادث جلوگیری کند.
نکات پایانی
اهمیت شناخت خطرات کار در منهول برای حفظ ایمنی و سلامت کارکنان در محیط کار بسیار اساسی است. منهول‌ها به عنوان فضاهای محدود و با شرایط ویژه، خطرات زیادی را برای کارکنان ایجاد می‌کنند که باید با آموزش‌های مناسب، استفاده از تجهیزات ایمنی و مدیریت دقیق کاهش یابد. حوادث منهول می‌توانند عوارض جدی برای سلامتی افراد داشته باشند و از این رو، آگاهی کامل از این خطرات و اقدامات ایمنی الزامی است تا در مقابل این خطرات مقاومت کرد.
